Warunkowane umorzenie postępowania w przepisach kodeksu karnego jest instytucją pozwalającą w pewnych wypadkach na zaniechanie prowadzenia postępowania karnego a w konsekwencji także na uniknięcie kary za popełniony czyn zabroniony. Takie rozstrzygnięcie może zapaść tylko przy łącznym spełnieniu szeregu warunków przewidzianych w art. 66 kodeksu karnego.
Oczywiście nie zawsze będzie można skorzystać z warunkowego umorzenia..
Przede wszystkim, warunkowo umorzyć można jedynie postępowanie w sprawie o czyn zagrożony karą, która nie przekracza 5 lat pozbawienia wolności, oznacza to, że omawiana instytucja ma zastosowanie jedynie do czynów, zagrożonych karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi nie więcej niż 5 lat lub karą łagodniejszą (grzywna, kara ograniczenia wolności).
Kolejnym wymogiem jest aby na dzień orzekania w przedmiocie warunkowego umorzenia sprawca pozostawał niekarany za przestępstwo umyślne. Nie ma tu znaczenia kiedy, za jaki czyn oraz jaką karę wymierzono sprawcy, wystarcza prawomocne ukaranie za przestępstwo umyślne. Zauważmy jednak, że spełniają ten wymóg sprawcy ukarani za przestępstwa nieumyślne, wykroczenia, skazani wobec których odstąpiono od wymierzenia kary a nawet osoby, wobec których równolegle do postępowania, które ma być warunkowo umorzone toczy się postępowanie karne za przestępstwo umyślne.
Jeżeli powyższe wymogi są spełnione (czyn zagrożony jest karą, której górna granica nie przekracza 5 lat pozbawienia wolności a sprawca na moment orzekania o warunkowym umorzeniu nie był karany za przestępstwo umyślne) można rozważyć czy w danym wypadku spełnione są pozostałe wymogi warunkowego umorzenia postępowania.
Wymaga się aby wina sprawcy i społeczna szkodliwość jego czynu nie były znaczne. Od razu zaznaczyć trzeba, iż „nie są znaczne” to nie to samo co „nieznaczne”. Mówiąc prościej Sądy przyjmują, że mowa o stopniu winy i społecznej szkodliwości, który potocznie uznalibyśmy za „mały” lub „średni”. Zauważmy jednak, iż aby w ogóle rozważać warunkowe umorzenie postępowania należy ustalić, że zarzucany sprawcy czyn jest przestępstwem, czyli czynem, którego społeczna szkodliwość jest wyższa niż znikoma, a także, iż sprawcy można przypisać winę.
Prostymi słowami – sprawca popełnił przestępstwo i ponosi winę za swój czyn, ale ani stopień jego zawinienia (nastawienie do popełnionego czynu, motywacja sprawcy) ani stopień społecznej szkodliwości nie są na tyle istotne, żeby koniecznym było ukaranie sprawcy.
Ponieważ do warunkowego umorzenia postępowania konieczne jest ocenienie winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu, najpierw trzeba okoliczności te ustalić. Dopiero jeżeli okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, możliwe jest ocenienie czy sprawca ponosi winę i czy czyn jego jest czynem społecznie szkodliwym, a następnie określenie ich natężenia.
Obok opisanych wyżej wymogów sąd ocenia także samego sprawcę. Przed wydaniem wyroku warunkowo umarzającego postępowanie sąd ocenia czy postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz to jak żył do tej pory pozwalają przypuszczać, że potraktowanie go „ulgowo” przyniesie oczekiwany skutek jakim jest aby sprawca nie popełnił więcej przestępstwa.
Sprawca, wobec którego warunkowo umorzono postępowanie, zostaje poddany próbie, która trwa od roku do lat 3. Niewłaściwe zachowanie sprawcy w tym okresie może spowodować podjęcie postępowania karnego.
Najnowsze komentarze